මහා කාරුණික පරම දයාබර අල්ලාහ්ගේ නාමයෙනි.
අල්ලාහ් ඔහුගේ අවසන් සාශ්තෘවරයාණන් වූ මුහම්මද් (සල්) තුමාණන්ට පස්වේල සලාතය අනිවාර්‍ය කළ අතර, එය දිනපතා මස්ජිදයේ සමූහව ඉටුකිරිම ද අනිවාර්‍ය කළේය. මෙම සලාතය අද බොහෝ උදවිය දකින්නා සේ අල්ලාහ් සිව්වේල සලාතය අනිවාර්්‍ය කළේ නැත. සලාතය ඉටු කරන්නන් පවා ෆජ්ර් සලාතය හැර අන් සලාතයන් පමණක් ඉටු කිරීම දැක ගත හැක. මෙවැනි අය එම සලාතයෙහි වටිනාකම නොදනිමින් ද, නිසිලෙස වේලාවට ඉටු නොකරමින් ද, එය අතපසු කිරීමෙන් සහ එය උනන්දුවෙන් ඉටුකිරීමටද මැලිවෙති.
ෆජ්ර් සලාතයේ වැදගත් කම පිළිබඳ නබි (සල්) තුමාණෝ මෙසේ පැවසූහ, —ෆජ්ර් සලාතයෙහි රක් අත් දෙක, මෙම විශ්වය හා එහි පවතින සියල්ලට වඩා ශ්‍රේෂ්ඨ වේ˜ යනුවෙන් නබි (සල්) තුමන් පැවසූහ.
ෆජ්ර් සලාතයෙහි පවතින සුවිශේෂත්වයන්
1- මෙම සලාතය (ඉටු කරන්නන්) වෙනුවෙන් දේවදූතයන් සාක‍ෂි දරති.
(ශාස්තෘවරයානනිæ) හිරු හැරෙන කල්හි සිට රාති්‍ර අඳුර දක්වා සලාතය ඉටු කරනු. තවද අලූයමයෙහි කුර්ආනය (පාරායනය) කරනු. අලූයමයෙහි කුර්ආනය (පාරායනය කිරීම) පිළිබඳ සාක්ෂි දරන ලදී. 17- 78
මෙම අල්කුර්ආන් පාඨය අර්ථ කථනය කළ ඉමාම් ඉබ්නු කසීර් (රහ්) පහත සඳහන් අබූ හුෙරෙරා (රලි) විස්තර කරන පුවත ගෙන හැර දක්වයි.
—සමූහව සලාතය ඉටුකිරීම තනිව එය ඉටුකරීමට වඩා විසිපස් ගුණයකින් උසස් වේ, තවද ෆජ්ර් සලාතයේ දී උදෑසන හා රාති්‍ර කාලයේ දී සිටින සියළුම දේවදූතයන් (මලාඉකාවරුන්) එක් වෙති. යනුවෙන් නබි (සල්) තුමා පැවසූහ. අබූහුෙරෙරා (රලි) මෙය විස්තර කිරීමෙන් පසු මෙසේ පැවසූහ: ඔබලා කැමති නම් අල්කුර්අනයේ මෙම පාඨය කියවා බලන්න: —තවද අලූයමයෙහි කුර්ආනය (පාරායනය) කරනු. අලූයමයෙහි කුර්ආනය (පාරායනය කිරීම) පිළිබඳ සාක්ෂි දරන ලදී.˜ (17- 78ග (බුහාරි).
2- සලාතය සඳහා පියවර තබන්නාට පරිපූර්ණ වූ ආලෝකය හිමිවන බව සුභාශිංෂණය:
—අඳුරු රාති්‍රයෙහි මස්ජිදය කරා පියමනින කෙනෙකුට කියාමත් නම් පරමාන්ත දිනයේ සම්පූර්ණ ආලෝකය ලැඛෙන බව සුභ පතන්න˜ යනුවෙන් නබි (සල්) තුමන් පැවසූහ. (මූලාශ්‍රය: අබූදාවුද්, තිර්මිදි).
3- අබූ හුෙරෙයිරා (රලි) වාර්තා කරන නබි වදනක මෙසේ සඳහන් වෙයි: —ඔබලා අතරට දහවල් හා රාති්‍ර කාලයේ දී දේවදූතවරුන් (මලාඉකාවරුන්) මාරුවෙන් මාරුවට පැමිණෙති, එම සියළු දේව දූතවරුන් ෆජ්ර් සහ අසර් සලාතයේදී (හමුවන්නෝය) එක්වන්නෝය, අනතුරුව අල්ලාහ් මිනිසුන් ඔවුන්ගේ රාත්‍රි කාලය ගතකළේ කෙසේ දැයි විමසන කළ, (නමුත් අල්ලාහ් ඔවුන් පිළිබඳ හොඳින් දන්නේය) ඔවුන් මෙසේ පවසන්නෝය, අපි ඔවුනතරට යන විට ඔවුන් සලාතයේ නිරතව සිටියෝ ය, අපි ඔවුන්ගෙන් සමුගෙන එන විටද ඔවුන් සලාතයෙන් පසු විය.˜ (මුත්තෆකුන් අෙලෙහි).
4- ස්වර්ගයට පිවිසීම සඳහා වූ සුභාශිංෂණය.
—කව්රුන් (බර්දයින්) ෆජ්ර් සහ අසර් සලාතය ඉටුකරන්නේ ද ඔහු ස්වර්ගයට පිවිසේ.˜ යනුවෙන් නබි (සල්) තුමා පැවසූහ. (බුහාරි, මුස්ලිම්)
5- ඔහු නිරයෙන් ආරක්ෂාව ද ලබයි.
—හිරු උÞවීමට පෙර හා එය බැසීමට පෙර සලාතය ඉටුකරන්නන්, නිරයෙන් රැකවරණය ලබයි˜ යනුවෙන් නබි (සල්) තුමා පැවසූහ. (මුස්ලිම්).
6- අල්ලාහ්ගේ අනුග්‍රහය ඔහුට හිමි වේ.
කව්රුන් ෆජ්ර් සලාතය ඉටුකරයිද ඔහු අල්ලාහ්ගේ රැකවරණයෙහි පසුවෙයි. කා හට අල්ලාහ්ගේ රැකවරණයෙන් කිසිවක් නොලැඛෙයිද ඔහු හෙතෙම නිරයේ දමනු ලබයි˜ යනුවෙන් නබි (සල්) තුමා පැවසූහ. (මුස්ලිම්).
7- පුරා රැයම සලාතය කළ කුසල් ඔහුට හිමිවේ:
—කව්රුන් ඉෂා සලාතය සමූහව ඉටුකරන්නේ ද ඔහු රාති්‍රයේ අඩක් හා, ෆජ්ර් සලාතයද සමූහව ඉටුකරන විට, මුළු රැයම සලාතය කළ කෙනෙකු වශයෙන් ඔහු සළකනු ලබයි˜ යනුවෙන් නබි (සල්) තුමා පැවසූහ. (මුස්ලිම්).
මේ හැර තවත් විවිධ භාග්‍යන් ඇත, මේ සියල්ල අල්ලාහ්ගේ භාග්‍යන් අතුරින් වේ. ඔහුටයි පැසසුම හා ප්‍රශංසාව.
මෙම සියළු භාග්‍යන් අපව යහපත සඳහා දිරිගැන්වීමටයි. අපි අවබෝධ කරගත යුතු තවත් වැදගත් කරුණක් නම්, භාග්‍යන් පවසා දිරිගැන්වීමට මෙය අතිරේක යාඥාවක් නොවේ. මෙය අනිවාර්්‍ය වූ යාඥාවකි. මනා බුද්ධියක් ඇති මුස්ලිමෙකු ෆජ්ර් සලාතය සුළුවෙන් සිතා මග හරී නම් ඔහුට සමාවක් නැත.
වත්මන් සමාජය තුළ බහුතරයක් අනිවාර්්‍ය නොවන කර්තව්‍යන් වන උම්රා, හජ්, සදකා වැනි කාර්්‍යයන් කෙරෙ හි අවධානය යොමුකරති. මෙය පැසසුමට ලක් විය යුතු දෙයකි. නමුත් එම අවස්ථාවේදීම ඉසලාම් දහමෙහි දෙවැනි කුළුණ වශයෙන් සළකනු ලබන සලාතය කෙරෙහි අවධානය යොමු නොකිරීම මවිතයට සුළු කරුණකි. විශේෂයෙන් ෆජ්ර් සලාතය ඉටු කිරීම සඳහා මස්ජිදයට පැමිණෙන්නේ ඉතා සුළු පිරිසකි. අතිරේක යාඥාවන් කර අල්ලාහ්ගේ තෘප්තිය ලබා ගැනීමට වඩා අනිවාර්්‍ය යාඥාවන් කරමින් එය ලබා ගැනීමයි අල්ලාහ් පි්‍රය කරන්නේ යනු මන්ද ඔවුන් සිහි නොකරන්නේæ
—මාගේ Þසයා මා ඔහුට අනිවාර්්‍ය කළ දේ ඉටු කිරීම මගින් මා වෙත සමීපවීමයි මා ප්‍රිය කරන්නේ˜ යනුවෙන් අල්ලාහ් පවසන බව නබි (සල්) තුමා පැවසූහ.˜ (බුහාරි, මුස්ලිම්).
මදකට නතරවෙන්නæ
ෆජ්ර් සලාතය විෂයෙහි කෙනෙකු නොසැලකිළිමත්ව සිටීම නිසා ඔහුට ලැබීමට ඇති බොහෝ ප්‍රසාදයන් අහිමිවන අතර තවද ඔහු අල්ලාහ්ගේ කෝපයට ද ඇතුළු වේ. අල්ලාහ්ගේ නියෝගයට පිටුපා කටයුතු කරන විට කෙසේද ඔහු අල්ලාහ්ගේ කෝපය නොලැබ සිටින්නේæ
අල්ලාහ් අල්කුර්ආනයේ මෙසේ නියෝග කරයි: —නියත වශයෙන්ම සලාතය විශ්වාසවන්තයින්ට නියමිත වේලාවන්හි ඉටු කිරීමට අනිවාර්්‍ය වූ (යාඥාවකි).˜
(40-103
සලාතයෙහි නොසැලකිළිමත්ව සිටින්නන්ට විනාශය හා එය ස්ථාපිත නොකරන්නන්ට නිරය හිමිවන බව අල්ලාහ් අනතුරු අඟවයි:
—සලාතය ඉටුකරන්නන්ට විපතමය, ඔවුන් තම සලාතයෙහි නොසැලකිළිමත්ව සිටින්නන් වේ.˜ 107- 4 5ග
—ඔවුන්ට පසු (නොමග ගියවුන්) ඔවුන්ගේ ස්ථානයට පැමිණයේය. ඔවුන් සලාතය මග හැරියෝය, සිතැඟියාවන්ට වහල්වූයෝය, (මතු දිනයෙහි) ඔවුන් (නිරයෙහි) ද~ුවම දකින්නෝය.˜ 19 – 59ග
ෆජ්ර් සලාතයෙහි නොසැලකිළිමත්ව සිටින්නන්
විවිධ වැරදි ක්‍රියාවන්ට ඇතුල්වන්නේය
1- ෆජ්ර් සලාතයට සහභාගි නොවීම නිසා ඔහු අල්ලාහ්ගේ හා ඔහුගේ වක්තෘවරයාණන්ගේ නියෝගයන්ට පිටුපා කටයුතු කළ කෙනෙකු වේ.
2- දේවදූතවරුන්ගේ සාක‍ෂිය ඔහුට අහිමි වේ. අපි පෙර සඳහන් කළාක් සේ.
3- කුහකයකුගේ ලක්ෂණය ඔහු තුළ වෙයි: —කුහකයින්ට ෆජ්ර් හා ඉෂා සලාතය ඉතා අසීරු කාර්්‍යයකි. එම සලාතයේ වැදගත්කම ඔවුන් දන්නේ නම්, දණ ගසා හෝ එයට සහභාගි වෙති.˜ යනුවෙන් නබි (සල්) තුමන් පැවසූහ. (බුහාරි).
4- අල්ලාහ්ගේ රැකවරණය ඔහුට අහිමිවෙයි. පෙර හදීසයෙහි සඳහන් ආකාරයට.
5- ඔහු මානසික අසහනයකට ලක්වෙයි: —නබි (සල්) තුමාණන් මෙසේ පවසයි: කෙනෙකු නිද්‍රෝපගතවීමත් සමග, ෙෂෙතාන් ඔහුගේ හිස මත ගැට තුනක් දමයි. එම හැම ගැටයක් දමන විටම ඔබට දිගු රැයක් (යනුවෙනුයි ෙෂෙතාන් පවසන්නේ). කෙනෙකු නින්දෙන් අවදිවී අල්ලාහ් සිහිකරන විට එක් ගැටයක් ද, දෝවනය කිරීමෙන් දෙවැනි ගැටය ද, සලාතය ඉටුකිරීමෙන් තුන්වෙනි ගැටයද ලිහනු ලැබේ. තවද සිත් සැනසීමකින් හා උදේ‍යා්ගයකින් ඔහු හිමිදිරි උදෑසන ලබයි. නැතහොත් ඔහු අපිරිසිදු සිතකින්, අලස භාවයෙන් හිමිදිරි උදෑසන ලබයි˜ (මුස්ලිම්).
6- අනිවාර්්‍ය සලාතය කෙරෙහි කිසිදු තැකීමකින් තොර නිද්‍රෝපගතවන්නාට ලැඛෙන ද~ුවම පිළිබඳවයි මතු සඳහන් නබිවදන තුළින් තහවුරුවන්නේ.
—අපි එක් මිනිසෙකු වෙත පැමිණියෙමු, එවිට ඔහු හාන්සි වී සිටි අතර, තවත් කෙනෙකු විශාල ගලක් රැගෙන ඔහුගේ ඔළුව මත දමන්නේ ය, එවිට ඔහුගේ ඔළුව සුනු විසුන්වූ අතර එම ගල ද පැත්තකට විසි වෙයි. යළි ඔහු ගොස් එම ගල රැගෙන එන විට නැවතත් ඔහුගේ හිස පෙර තිබුනු තත්වයට පත්වන අතර එම සුවිශාල ගල ඔහුගේ හිස මත යළි ඔහු දමයි˜ නබි (සල්) තුමන් ඔහු කව්දැයි ප්‍රශ්ණ කළ විට, මොහු අල්කුර්ආනය හදාරපු නමුත් එය ප්‍රතික්ෂේප කරමින්, අනිවාර්්‍ය වූ සලාතයන් ද ඉටු නොකර නින්දෙන් පසු වූවකි˜ යනුවෙන් පිළිතුරු දෙනු ලැබුනි. (බුහාරි මුස්ලිම්).
ආගමික විද්වතුන්ගේ තීරණය:
අෂ් ෙෂෙක් අබ්දුල්ලාහ් බින් බාස් (රහ්) තුමාණන්ගේ තීරණය:
—කෙනෙකු වැඩට යෑමේ වේලාව පමණක් නාද කිරීම සඳහා ඔරලොසුවේ තබා ෆජ්ර් සාලතයෙහි වේලාව පිළිබඳ කිසිදු තැකීමක් නොකරයි නම්. එය දැනුවත්ව ඕනෑකමින් පැහැර හරී නම් ඔහු (කාෆිර්) ප්‍රතික්ෂේපකයින් අතුරින් කෙනෙකු වේ. එය එක් සලාතයක් වූවද හරි. මෙම තත්ත්වයෙන් අප සියල්ල අල්ලාහ් ආරක‍ෂා කළ යුතුයි.
අෂ්ෙෂෙක් මුහම්මද් බින් සාලිහ් අල් උසයිමින් (රහ්) තුමාණන්ගේ තීරණය:
නියමිත කාල වේලාවේදී ඉටුකිරීමට අනිවාර්්‍ය වූ යාඥාවන් ආගම පිළිගත් හේතුවකින් තොර එම වේලාවෙහි ඉටු නොකර, (කලා) වෙනත් වේලාවක එය ඉටුකිරීමෙන් කිසිදු ඵලක් නැත. සෑම අනිවාර්්‍ය සලාතයක් ම නියමිත වේලාවට ඉටුකිරීම අනිවාර්්‍ය වේ.
ෆජ්ර් සලාතය පහසුවෙන් ඉටු කිරීමට අපි කළ යුත්තේ කුමක් ද?
1- මා නින්දෙන් අවදිවී ෆජ්ර් සලාතය ඉටු කරමි යන පිවිතුරු චේතනාවෙන් හා තද බල විශ්වාසයකින් (කෙසේ වැඩට යෑම සඳහා අනිවාර්ේ‍යන් නැගිටෙමි යන විශ්වාසයකින් කෙනෙකු නින්දට යන්නේද එසේ) නින්දට යෑම.
2- සියල්ලට ඉහළින් අල්ලාහ්ගේ නියෝගයට මුල් තැන දිය යුතුයි යනු මැනවින් අවබෝධ කරගන්නා අතර, ඔහුගේ දැඩි ද~ුවමටද බියවීම.
3- නිදි නොමරා වේලාසනින් නින්දට යෑම.
4- නිද්‍රෝපගත වීමට පෙර දෝවනය කර, උසුරිය යුතු ප්‍රාර්ථනාවන් තවද ආයතුල් කුර්සි පාරායනය කිරීමට අමතක නොකළ යුතුය.
5- කෙනෙකුගේ සහය ඇතුව හෝ ඔරලෝසුවේ වේලාව තැබීමෙන් හෝ අවදිවීමට සැලසුම් කළ යුතුය.
කව්රුන් අවංකවම අල්ලාහ්ට බියවෙයිද ඔහුට අල්ලාහ් සියල්ල පහසු කරදෙන්නේය, තවද ඔහුට අල්ලාහ්ගේ පිහිට ඇත. අපි හැම විටම අල්ලාහ්ට අවංක විය යුතුයි.
සලාතය නිසි වේලාවට ඉටුකරමින්, සම්පූර්ණ ප්‍රසාදයන් ලබාගැනීමට ඔහුගෙන් පිහිට පතමු.
සකස්කිරීම: මොහමඩ් නව්ෆර් – රියාද්
www.yayuthumaga.com