zසකාත් බද්ද ඉස්ලාම් දහමේ සිව්වන අනිවාර්ය කුළුණ වේ. ඒ අනුව zසකාත් ගෙවීමට සුදුසුකම් ලබන සෑම පිරිමි සහ කාන්තාවන් විසින්ම එය ඉටු කළ යුතුය. අල්-කුරානයේ සලාතය ගැන සඳහන්වන සෑම තැනම zසකාත් ගැන සඳහන් කොට තිබීමෙන් එහි වැදගත්කම සිතා ගත හැකිය. අල්-කුරානයේ සඳහන් පරිදි zසකාත් ගෙවීමෙන් ඉතිරි ධනය පිරිසිදු වන අතර එය වර්ධනය වන්නේය.
ඉස්ලාම් දහම අනුව zසකාත් බද්ද අනිවාර්ය වන්නේ වසරක් පුරා භාවිතයට නොගෙන ඉතිරි කරනු ලැබූ රත්‍රන් ග්‍රෑම් 85ක් හෝ රිදී ග්‍රෑම් 595ක වටිනාකමට වඩා වැඩියෙන් තිබුනොත් පමණි. මෙම ප්‍රමාණය නිසාබ් ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත. මෙම වටිනාකමට වඩා ධනය ඇති ව්‍යාපාරිකයින් ඔවුන්ගේ ව්‍යාපාර වස්තුවල විකිණුම් මිලට ගණන් බලා zසකාත් ගෙවිය යුතුය. කාන්තාවන් ඔවුන්ගේ ආභරණ සඳහාද සකාත් ගෙවිය යුතුයැයි ඇතැම් විද්වතුන්ගේ මතය වේ.
සකාත් ගෙවිය යුත්තේ නිසබ් ප්‍රමාණයට වඩා ඉතිරිකොට ඇති මුදල්, ව්‍යාපාරික වස්තුන්, ධාන්‍යවර්ග, සිව්පා සතුන් සඳහා පමණි. එහෙත් ධාන්‍ය සඳහා වසරක් බලා සිටීමට අවශ්‍යවන්නේ නැත. ධාන්‍යවලට සකාත් ගෙවිය යුත්තේ අස්වැන්න නෙලාගත් අවශ්වේදී ය. මේ සෑම දෙයක් සඳහාම ගෙවිය යුතු ප්‍රමාණයන් වෙන වෙනම නියම කොට ඇත. එහෙත් මුදල්වලට 2.5% සකාත් ගෙවිය යුතුය.
zසකාත් මුදල් දෙමව්පියන්ට හෝ තමන්ගෙන් යැපෙන කිසිවෙකුට දීමට නොහැකිය. ඔවුන් වෙනුවෙන් වියදම් කළ යුත්තේ තම පෞද්ගලික මුදල් වලින් පමණි. එහෙත් ස්වාමි පුරුෂයා zසකාත් ලැබීමට සුදුසුකම් ලබන්නේ නම් භාර්යාවගේ zසකාත් ඔහුට ලබා ගත හැකිය. (භාර්යාව පොහොසත් නම් පමණක්)
ඇතැම් අය zසකාත් ගණන් බලන්නේ රමළාන් මාසයේදී ය. එහෙත් රමළාන් මාසයටත් zසකාත් වලටත් කිසිම සම්බන්දයක් නොමැත. zසකාත් ගණන් බැලිය යුත්තේ ඒ සඳහා නියමිත කාළය පැමිණි විටය.
zසකාත් ගෙවීම පැහැර හැරීමත් සලාතය ඉටු නොකර සිටීමත් එක සමාන වැරදි ක්‍රියාවන් ය. මේ හේතුවෙන් නබිතුමාගේ අභාවයෙන් පසු අළුතින් ඉස්ලාම් දහම වැළඳගත් එක් පිරිසක් zසකාත් ගෙවීම ප්‍රතික්ෂේප කළ අවස්ථාවේදී ඔවුන් සමග ඉස්ලාමිය රාජ්‍යයේ පළමු කලීෆා වන අබුබක්කර් රලි ක්‍රියා ඉතා තදින් ක්‍රියා කොට ඇත.
zසකාත් හැරුණු විට රමළාන් මාසයේ උපවාසය අවසන් කිරීමෙන් පසු zසකාතුල් ෆිතර් ඉටු කළ යුතුය. මෙය බොහෝ මුස්ලිම්වරුන් විසින් ඉටුකිරීමට සුදුසුකම් ලබන්නෝය.
මෙම අනිවාර්ය බදු වලට අමතරව කැමති අයට පමණක් සදකා හෙවත් වෛකල්පික දානමය පින්කම් සිදු කළ හැකිය. එහෙත් එය කෙනෙකුගේ වත්කමින් තුනෙන් එකකට වඩා ඉක්මවිය නොහැකිය.
සෑම ධනවතෙක්ම නිසි ලෙස zසකාත් ගෙවන්නේ නම් ලෝකයේ දිළිඳු කම තුරන් කිරීමට හැකි වනු ඇත. එමගින් දුගී ජනතාවට නැගී සිටීමට අවස්ථාවක් උදා වන්නේය.
By Fasy Ajward.B.Sc (Sp.Phy) Hons.Jpura,
Ex: Research officer at Ceylon Institute of Scientific and Industrial Research.