ඉස්ලාමයේ අනිවාර්ය කොට ඇති කරුණු පහෙන් තුන්වැන්න zසකාත් ය. සකාත් පිරිනැමීම ධනවත් මුස්ලිම් වරුන්ට පැවරෙන ආගමික වගකීමකි. අරාබි භාෂාවෙන්, zසකාත් යන්නට පවිත්‍ර කිරීම, වර්ධනය හා ආශීර්වාදය යන අර්ථයන් තිබේ. අල්ලාහ් විසින් ධනවතුන්ට ලබා දී ඇති ආශිර්වාදයෙන් නියමිත කොටසක් අඩු අදායම් ලාභින්ව බල ගැන්වීම සඳහා ලබා දීම zසකාත් යන්නෙන් අදහස් කෙරේ.
ඉස්ලාමයේ දිරිගන්වා ඇති සදකා ඕනෑම කෙනෙකුට ලබා දිය හැකි වුවත් zසකාත් දීම කළ යුත්තේ කුරානයේ නියම කොට ඇති කණ්ඩායම් අටට අයත් වුවන්ට පමණි. ඔවුන්ගේ නාම ලැයිස්තුව පහත දැක්වේ.
- දුප්පතුන්
- තම මුලික අවශ්‍යතාවන් ඉටුකර ගැනීමට නොහැකි අය
- zසකාත් එකතුකරන්නන්
- ඉස්ලාම් දහම කෙරෙහි ඇල්මක් දක්වන මුස්ලිම් නොවන අය
- වහල්භාවයෙන් නිදහස් වීම සඳහා මුදල් නොමැති අය
- තම අත්‍යාවශ්‍ය වියදම් වෙනුවෙන් ණය වී ඒවා ගෙවා ගැනීමට නොහැකි වූ අය
- දෙවියන්ගේ මාර්ගයේ කටයුතු කරන අය සහ
- මගින් වේ.
zසකාත් ගෙවීම සඳහා සුදුසුකම් ලබන්නේ නිසාබ් ප්‍රමාණයට වඩා දනය ඇති අය පමණි. ඒ අනුව රත්‍රන් ග්‍රෑම් 85ක් හෝ රිදී ග්‍රෑම් 595කට වැඩියෙන් ඇති අය සකාත් ගෙවිය යුතුය. මෙම මුදල් සඳහා 2.5%ක් zසකාත් නියම කෙරේ. මේ හැරුණු විට වී, තිරිඟු යනාදී ධාන්‍ය සඳහාද එළු, බැටළු, ගවයන්, ඔටුවන් ආදී සිව්පාවන් සඳහාද ඒවාට නියමිත සකාත් ගෙවිය යුතුය. ධාන්‍යවලට සකාත් ගෙවිය යුත්තේ අස්වැන්න නෙලාගත් අවස්ථාවේදී ය.
zසකාත් මුදල්වලින් තමන්ගේම දෙමව්පියන්ට හෝ තමන්ගෙන් යැපෙන අයට ලබා දිය නොහැකිය. ඔවුන් වෙනුවෙන් වියදම් කළ යුත්තේ තම පෞද්ගලික මුදල් වලින් පමණි. එහෙත් භාර්යාවගේ zසකාත් ස්වාමි පුරුෂයාට ලබා ගැනීමට අනුමැතිය තිබේ.
zසකාත් ගණන් බැලීම කළ යුත්තේ ඊට සුදුසුකම් ලබන මොහොතේදීය. ඒ අනුව නිසාබ් ප්‍රමාණය ඉක්මවන ව්‍යාපාරිකයෙක් ඊට සුදුසුකම් ලබන දිනයේ සිට වසරක් ගෙවී ගිය පසු zසකාත් ගෙවිය යුතුය. බොහෝ අය රමළාන් මාසයේදී සකාත් ගෙව්වත් එය රමළාන් මාසයේදී ගෙවිය යුතු යැයි නියමයක් නොමැත.
zසකාත් ගෙවීම පැහැර හැරීමත් සලාතය ඉටු නොකර සිටීමත් සමාන වරදවල්ය. මේ හේතුවෙන් නබිතුමාගේ අභාවයෙන් පසු අළුතින් ඉස්ලාම් දහම වැළඳගත් පිරිසක් zසකාත් ගෙවීම ප්‍රතික්ෂේප කළ අවස්ථාවේදී ඔවුන්ට එරෙහිව ඉස්ලාමයේ පළමු කලීෆා වන අබුබක්කර් රලි තුමා නිසි ක්‍රියා මාර්ග ගෙන තිබේ.
රමළාන් මාසය අවසාන වූ දිනයේදී zසකාතුල් ෆිතර් සහල් වලින් හෝ දහමින් නියම කොට ඇති දේවල් වලින් ඉටු කළ යුතුය. මේ සඳහා සුදුසුකම් ලබන සෑම මුස්ලිම්වරයෙකු විසින්ම එය සිදු කළ යුතුය. අළුත උපන් ළදරුවන් වෙනුවෙන්ද එය ඉටු කිරීම ඔවුන්ගේ දෙමව්පියන්ට පැවරෙන්න වගකීමකි.
By Fasy Ajward.B.Sc (Sp.Phy) Hons.Jpura,
Ex: Research officer at Ceylon Institute of Scientific and Industrial Research.